انجمن شیمی ایران از بدو تأسیس تاکنون درزمینه‌های مختلفی فعالیت نموده است. در سال‌های آغازین، تقریباً این فعالیت‌ها محدود به تهیه اساسنامه و تثبیت ارگان‌های انجمن و برگزاری کنگره‌ها و سمینارهای علمی بود، اما در سال‌های بعد گسترده‌تر شد. به نظر می‌آید که برگزاری کنگره‌ها و سمینارهای علمی اصلی‌ترین فعالیت انجمن و شاید بتوان گفت که پیوسته‌ترین زمینه فعالیت در انجمن بوده است.

مقدمه

پیش از انقلاب اسلامی، شیمی­دان­ های ایران تشکیلاتی به نام «جامعه شیمیست‌های ایران» را تأسیس کردند و فعالیت‌هایی از قبیل برگزاری کنگره بین المللی شیمی در دانشگاه شیراز، دانشگاه تهران، شرکت در کنفرانس آموزشی و برگزاری گردهمایی‌های منطقه‌ای و فعالیت‌های دیگری از این قبیل را در کارنامه خود به ثبت رسانده‌اند.

 

تاسیس انجمن شیمی در ایران

به دنبال دعوت بخش شیمی دانشگاه شهیدباهنر کرمان در سال ۱۳۶۳ گروهی از شیمی­دان­ های ایران در آن دانشگاه، جلسه های را به منظور تأسیس انجمن شیمی برگزار نمودند. گویا پیشنهاد اولیه تأسیس این انجمن که به نام انجمن شیمی و مهندسی شیمی ایران ثبت و سپس به انجمن شیمی ایران تغییر نام یافت، از طرف آقای دکتر محمود صباحی عضو هیات علمی دانشگاه شهیدباهنرکرمان ارائه شده بود. در این جلسه آقایان دکتر آشناگر (دانشگاه شهیدچمران اهواز)، دکتر امیرنصر (دانشگاه مازندران)، دکتر بلورچیان (دانشگاه تبریز)، دکتر بنی هاشمی (دانشگاه شیراز)، دکتر زینی (دانشگاه اصفهان), دکتر ستاری (دانشگاه اصفهان), دکتر شایگان (دانشگاه صنعتی شریف), دکتر مدرس (دانشگاه صنعتی امیرکبیر)، دکتر میرمحمدصادقی (دانشگاه اصفهان)، دکتر ناصح زاده (دانشگاه شهیدباهنر کرمان)، دکتر نجفی (دانشگاه صنعتی شریف) و دکتر هروی (دانشگاه فردوسی مشهد) شرکت نمودند. جلسه بعدی این گروه به دعوت آقای دکتر مکنون معاون پژوهشی آن زمان وزارت فرهنگ و آموزش عالی در دفتر ایشان تشکیل شد که در این جلسه آقای دکتر مضطرزاده (مرکز کاربرد و خواص مواد و انرژی و ...) به جمع فوق پیوست. در این جلسه, این گروه موظف به تهیه اساسنامه و پیگیری تأسیس انجمن شدند. این گروه که بعداً هیات مؤسس انجمن خوانده شد, در جلسات بعدی خود در سال ۱۳۶۳, اساسنامه انجمن را که توسط بعضی از اعضای هیات مؤسس تهیه شده بود تصویب و مقدمات برگزاری اولین کنگره ملی شیمی و مهندسی شیمی را فراهم آورد. با آن که قرار بر این شد که اولین کنگره از ۸ الی ۱۱ فروردین ماه سال ۱۳۶۴ در دانشگاه اصفهان برگزار گردد و در این رابطه مقدمات کار نیز با ثبت نام شرکت کنندگان و تهیه دفترچه خلاصه مقالات فراهم گردید, اما به ­علت موشک باران شهر اصفهان توسط رژیم بعث عراق در موعد مقرر برگزار نشد. هیات مؤسس با دعوت از بعضی همکاران از جمله آقایان دکتر بقاعی, دکتر کارگشا, مهندس دشت­ارژن و دکتر جان­زاده برای عضویت در هیات مؤسس, در ادامه جلسات خود در سال ۱۳۶۴ جهت برگزاری دوباره اولین کنگره شیمی و مهندسی شیمی در دانشگاه اصفهان برنامه­ ریزی نمود. این کنگره سرانجام از تاریخ ۲۰ الی ۲۲ خرداد سال ۱۳۶۵ در دانشگاه اصفهان با ارائه ۵۰ مقاله و شرکت ۴۷۰ نفر از شیمی­دان­های سراسر کشور برگزار گردید. در دومین روز برگزاری این کنگره, اساسنامه تهیه شده توسط هیات مؤسس که شامل ۳۱ ماده و ۲۵ تبصره بود, به تصویب مجمع عمومی کنگره رسید. براساس تبصره ۱ ماده ۱۰ و تبصره ۲ ماده ۱۱ اساسنامه, تمام اعضای هیات مؤسس به عضویت شورای عالی انجمن منصوب شدند که آن‌ها نیز هم‌زمان با برگزاری کنگره, از بین خود افرادی را به‌عنوان اعضای هیات مدیره و بازرسان انجمن برای مدت دو سال انتخاب نمودند. آقایان دکتر بلورچیان, دکتر بهروز, دکتر بنی­ هاشمی, دکتر آشناگر, دکتر مضطرزاده, دکتر زینی, دکتر صادقی, دکتر ستاری, دکتر ناصح­زاده, دکتر کارگشا و دکتر جان­زاده به­ عنوان اعضای هیات مدیره و همچنین آقای دکتر نجفی به­ عنوان رییس شورای عالی برای مدت چهار سال انتخاب شدند. براساس بندهای ۱ و ۲ ماده ۱۵ اساسنامه, اعضای هیات مدیره منتخب آقایان دکتر مضطرزاده, دکتر جان­زاده و دکتر صادقی را به­ ترتیب به‌عنوان رییس, دبیر و خزانه‌دار انجمن تعیین نمودند.

انجمن در سال ۱۳۶۷ شروع به عضوگیری نمود و اولین انتخابات سراسری انجمن براساس ماده ۱۱ اساسنامه و در چارچوب آیین‌نامه مصوب شورای عالی در سال ۱۳۷۰ برگزار شد که در این انتخابات اعضای پیوسته شعب منطقه‌ای انجمن مستقیماً تعدادی از اعضای شورای عالی جدید را از میان خود انتخاب کردند. هم‌زمان با برگزاری ششمین کنگره انجمن در دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۰ آراء قرائت شد و ۱۷ نفر حائز اکثریت برای مدت چهار سال انتخاب شدند. این ۱۷ نفر از ۵ شعبه منطقه‌ای شمال, جنوب, مرکز, غرب و شرق انتخاب شده بودند. براساس تبصره پنج ماده ۱۱ اساسنامه, شش نفر از اعضای شورای عالی سابق انجمن هم به قید قرعه برگزیده شدند تا به مدت دو سال عضو شورای عالی باشند. این ۲۳ نفر به‌عنوان اعضای شورای عالی در جلسه مهرماه سال ۱۳۷۰, ابتدا آقایان دکتر بلورچیان و دکتر شایگان را به‌عنوان رئیس و دبیر شورای عالی انجمن برای مدت چهار سال و سپس آقایان دکتر سربلوکی, دکتر مضطرزاده, دکتر میرمحمدصادقی, دکتر ترسلی, دکتر سعیدی, دکتر هروی, دکتر کارگشا, دکتر جان­زاده و خانم دکتر چالوسی را به­عنوان اعضای هیات مدیره جدید انجمن برای مدت دو سال انتخاب نمودند. اعضای هیات مدیره جدید انجمن هم در نشستی دیگر آقایان دکتر مضطرزاده, دکتر میرمحمدصادقی و دکتر کارگشا را به­ترتیب به عنوان رئیس, خزانه‌دار و دبیر انجمن برای مدت دو سال انتخاب نمودند.

انجمن شیمی ایران از بدو تأسیس تاکنون درزمینه‌های مختلفی فعالیت نموده است. در سال‌های آغازین، تقریباً این فعالیت‌ها محدود به تهیه اساسنامه و تثبیت ارگان‌های انجمن و برگزاری کنگره‌ها و سمینارهای علمی بود، اما در سال‌های بعد گسترده‌تر شد. به نظر می‌آید که برگزاری کنگره‌ها و سمینارهای علمی اصلی‌ترین فعالیت انجمن و شاید بتوان گفت که پیوسته‌ترین زمینه فعالیت در انجمن بوده است. این انجمن از سال ۱۳۶۵ تا سال ۱۳۹۱ مجموعاً ۱۱۱ همایش علمی را با مشارکت دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و آموزشی برگزار نموده است.

هیات مدیره انجمن در سال ۱۳۶۷ تصمیم گرفت که در کنار برگزاری کنگره‌های ملی، گردهمایی‌های تخصصی را نیز با عناوین سمینارهای شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، شیمی معدنی و ... به طور سالانه برگزار نماید. اولین سمینار از این نوع در خردادماه سال ۱۳۶۸ و با عنوان اولین سمینار شیمی تجزیه ایران در دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی شریف برگزار گردید.

علاوه بر سمینارهای فوق سمینار دوسالانه الکتروشیمی، سمینار تخصصی شیمی و محیط‌زیست، سمینار تخصصی کمومتریکس، سمینار تخصصی ماکروسیکل، سمینار دانشجویی، سمینار شیمی صنعت و یک سمینار تخصصی واکنش‌های چندجزئی نیز تاکنون توسط انجمن شیمی برگزار گردیده است.

همچنین انجمن از سال ۱۳۷۶ تاکنون با همکاری وزارت آموزش‌وپرورش کنفرانس آموزشی شیمی برگزار نموده است که اکثریت شرکت‌کنندگان و ارائه‌دهندگان مقاله در این کنفرانس‌ها دبیران آموزش‌وپرورش و اساتید دانشگاهی دست‌اندرکار مسائل آموزش‌وپرورش بوده‌اند.

جهت مشاهده ی سمینارهای برگزار شده توسط انجمن شیمی ایران لطفا به بخش آرشیو سمینارها و کنفرانس ها مراجعه نمایید.

 

تشکیلات انجمن شیمی ایران

انجمن شیمی ایران مانند سایر انجمن‌های علمی از گردهمایی و مشارکت متخصصین رشته شیمی و مهندسی شیمی تشکیل گردیده است. این شیمی­دان­ ها در حال حاضر تحت نام اعضای پیوسته, اعضای وابسته و اعضای دانشجویی با انجمن همکاری می‌نمایند. کلیه دانشجویان رشته شیمی و مهندسی شیمی می‌توانند به­ عضویت دانشجویی انجمن درآیند. کلیه افرادی که حداقل دارای درجه کارشناسی ارشد دریکی از رشته‌های شیمی و مهندسی شیمی و یا رشته‌های وابسته باشند, می‌توانند به­ عضویت پیوسته انجمن درآیند. افرادی که دارای درجه کارشناسی دریکی از رشته‌های شیمی, مهندسی شیمی و یا سایر رشته‌های وابسته هستند, می‌توانند عضو وابسته انجمن شوند.

تشکیلات اصلی انجمن عبارت‌اند از: ۱) مجمع عمومی   ۲) شورای عالی   ۳) هیات مدیره   ۴) شعب منطقه‌ای

مجمع عمومی از گردهمایی اعضای پیوسته انجمن تشکیل می‌شود و می‌تواند با تصویب شورای عالی و یا تقاضای کتبی یک‌چهارم اعضای پیوسته انجمن تشکیل جلسه دهد.

در حال حاضر ۷ شعبه منطقه‌ای به ­نام­ های شمال شرق، شمال غرب، شرق, جنوب شرق، جنوب غرب، مرکز و تهران تشکیل دهنده شعب منطقه‌ای انجمن می‌باشند. براساس آئین‌نامه انتخابات مصوب شورای عالی، از هر منطقه (بسته به تعداد اعضای پیوسته آن منطقه) یک یا چند نفر می‌توانند برای عضویت در شورای عالی انتخاب شوند. در حال حاضر از مناطق شمال شرق ۴ نفر، شمال غرب ۵ نفر، شرق ۲ نفر, جنوب شرق ۲ نفر، جنوب غرب ۴ نفر، مرکز ۵ نفر و تهران ۶ نفر عضو شورای عالی می‌باشند. ضمن این‌که ۲ نفر به نمایندگی از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور نیز عضو شورای عالی انجمن می‌باشند. اعضای شورای عالی در انتخاباتی سراسری و مستقیم که در هر یک از شعب منطقه‌ای از طریق مکاتبه و یا به‌صورت آنلاین به‌طور همزمان برگزار می‌شود برای مدت ۴ سال انتخاب می‌شوند. شورای عالی نیز بعد از انتخاب شدن از میان خود ابتدا یک نفر را به‌عنوان رئیس شورای عالی و یک نفر را هم به‌عنوان دبیر شورای عالی انتخاب می‌نمایند. اعضای هیات مدیره از میان خود رئیس هیات مدیره, دبیر و خزانه‌دار انجمن را انتخاب می‌نمایند. همچنین اعضای هیات مدیره دو نفر را هم به‌عنوان بازرس برای مدت دو سال انتخاب می‌کنند. در حقیقت اعضای هیات مدیره انجمن در یک انتخابات دو مرحله‌ای انتخاب می‌شوند. در مرحله اول اعضای شورای عالی مستقیماً توسط اعضای پیوسته انجمن در یک انتخابات سراسری انتخاب‌شده و سپس منتخبین در مرحله دوم از میان خود اعضای هیات مدیره را انتخاب می‌نمایند.

رئیس هیات مدیره, رئیس انجمن می‌باشد و هیات مدیره ارکان اجرایی انجمن است که ساماندهی, برنامه‌ریزی, اجرا و پی­گیری تمام فعالیت‌های انجمن را به ­عهده دارد. البته برنامه‌ها ابتدا باید در شورای عالی تصویب شود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به چارت سازمانی انجمن شیمی مراجعه نمایید.